Ιερός Ναός Αποστόλου Παύλου,
του εν Σαμπεζύ Γενεύης Ορθοδόξου Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Κυριακή, 7 Δεκεμβρίου 2025
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ελβετίας κ. Μάξιμε,
Θεοφιλέστατε Επίσκοπε Τυάνων κ. Φανούριε,
Αγαπητοί Πατέρες,
Μουσικολογιώτατοι,
Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,
Αφού ευχαριστήσω τον Σεβ. Ποιμενάρχη σας κ. Μάξιμο, λίαν αγαπητό εν Χριστώ Αδελφό και φίλο από των νεανικών μας χρόνων στην Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή και στην Θεολογική Σχολή Αθηνών, για την κανονική του άδεια και ευλογία και την δυνατότητα που μού δίδει, να βρεθώ σήμερα ανάμεσά σας, στον ενταύθα Ιερό Ναό του Αποστόλου Παύλου, του Ορθοδόξου Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, θα ήθελα να ερευνήσουμε επ’ ολίγον το θεολογικό γεγονός που μάς παρουσίασε η σημερινή Ευαγγελική περικοπή, που αναφέρεται στην θεραπεία της συγκύπτουσας γυναίκας, η οποία επί δέκα οκτώ χρόνια ήταν σκυμμένη, «καί μή δυναμένη ἀνακύψαι εἰς τό παντελές».
Το θαύμα αυτό δεν είναι μόνον μια σωματική ίαση, είναι αποκάλυψη της απολυτρωτικής παρουσίας του Χριστού στον κόσμο, της νίκης Του επί του διαβόλου, και της αληθινής έννοιας της Θείας οικονομίας.
Ο Ευαγγελιστής τονίζει ότι το γεγονός γίνεται το Σάββατο, μέσα στην συναγωγή. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας σημειώνει ότι ο Χριστός δεν ήλθε να καταργήσει τον Νόμο, αλλά ν᾽ αποκαλύψει το αληθινό του νόημα: «Ὁ Νόμος παιδαγωγός εἰς Χριστόν γέγονε, ἐν τῇ ἐπιφανείᾳ Αὐτοῦ φανεροῦται τό πλήρωμα τῆς ἀληθείας».
Με άλλα λόγια, ο Χριστός μέσα στο Σάββατο ενεργεί σωτηριολογικά, για να δείξει ότι η ημέρα του Θεού δεν είναι ημέρα απαγορεύσεων, αλλά ημέρα θεραπείας και αναστάσεως!
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά από τα θαύματά Του συντελέστηκαν ημέρα Σάββατο. Ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει: «Θέλει δείξαι ὅτι τό Σάββατον εἰς ἀγάπην ἐτάγη καί ὄχι εἰς ἀργίαν στείραν».
Η γυναίκα είναι «συγκύπτουσα» και «μή δυναμένη ἀνακύψαι». Οι Πατέρες βλέπουν σ᾽ αυτήν μια άλλη Εύα, την πεπτωκυία ανθρώπινη φύση, γονατισμένη κάτω από το βάρος της αμαρτίας.
Ο Άγιος Θεοφύλακτος σημειώνει: «Συγκύπτουσα ἐστίν ἡ ψυχή ὅταν πρός τά γήινα μόνον ἀποβλέπει καί οὐ δύναται εἰς τά ἄνω ὁρᾶν».
Η αμαρτία μάς καθιστά πνευματικά σκυμμένους, το βλέμμα δεν μπορεί να υψωθεί στον Θεό. Οι μέριμνες, οι φόβοι, τα πάθη βαραίνουν την καρδιά και την καθιστούν ανίκανη για προσευχή, για ελπίδα, για χαρά. Ο Χριστός βλέπει αυτή την γυναίκα.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει: «Τοῦ Θεοῦ ὁ ὀφθαλμός οὐδέν παραβλέπει, τήν ταπείνωσιν φιλανθρώπως θεωρεῖ». Βλέπει, όχι μόνο την ασθένεια, αλλά το κρυμμένο βάθος της καρδιάς, την υπομονή της, την πίστη της, την ταπείνωσή της.
Ο Χριστός δεν προσεύχεται, δεν επικαλείται ανώτερη δύναμη, μιλά με εξουσία: «Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου».
Ο Άγιος Κύριλλος εξηγεί: «Μόνον ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ τό παντοδύναμον ἔργον ἐπιτελεῖ». Ο λόγος Του είναι δημιουργικός, όπως στην Γένεση: «Καί εἶπεν ὁ Θεός, γενηθήτω…»
Το ρήμα «ἀπολέλυσαι» σημαίνει λύτρωση, απελευθέρωση από δεσμό. Ο Χριστός δεν θεραπεύει απλώς ένα σώμα, σπάζει δεσμό πονηρού πνεύματος, όπως λέει το κείμενο:
«ἦν ἐν πνεύματι ἀσθενείας», γι’ αυτό ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος γράφει: «Ὁ Δεσπότης λύνει τάς δεσμάς τοῦ Σατανᾶ, ἵνα ὁ ἄνθρωπος ἀνακύψει εἰς τήν ἀρχαίαν δόξαν». Η θεραπεία είναι ταυτόχρονα σωματολογική, ψυχολογική, πνευματική.
Ο Ευαγγελιστής προσθέτει: «καί ἐπέθηκεν αὐτῇ τάς χείρας». Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας βλέπει εδώ προτύπωση του Μυστηρίου του Ιερού Ευχελαίου. «Διά τῆς χειροθεσίας δωρεῖται ὁ Χριστός τήν ἴασιν, ἐνέργειαν τῆς χάριτος ἐν σώματι καί ψυχῇ».
Οι Πατέρες συνδέουν την κίνηση αυτή του Κυρίου με τα Ιερά Μυστήρια. Για παράδειγμα, δηλαδή, στην Θεία Ευχαριστία ενωνόμαστε με την ζωή, στην εξομολόγηση, απελευθερωνόμαστε απ᾽ τα δεσμά της αμαρτίας, στην χειροτονία μεταδίδεται η χάρις του Αγίου Πνεύματος, ενώ στο Ιερό Ευχέλαιο, προσφέρεται συγχώρηση και θεραπεία.
Η ανακούφιση της γυναίκας είναι εικόνα της θεραπείας που λαμβάνει ο πιστός στην ζωή της Εκκλησίας. «Καί παραχρῆμα ἀνορθώθη».
Η θεραπεία είναι στιγμιαία. Δεν πρόκειται για φυσική αποκατάσταση, αλλά για θεϊκή ενέργεια. Σύμφωνα με τον Άγιο Κύριλλο: «Τό παραχρῆμα δηλοῖ τήν ἄμεσον δύναμιν τοῦ Θεοῦ, ἥν οὐδείς ἄλλος ἔχει».
Η γυναίκα ορθώνεται. Αυτό δεν είναι απλώς μια αλλαγή στάσης, είναι ανακαίνιση της εικόνας του Θεού στον άνθρωπο. Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής αναφέρει: «Ὁ ἄνθρωπος κλίνει ὅταν δουλεύει τοῖς πάθεσι, ὀρθοῦται ὅταν ἑνωθῇ τῷ Θεῷ».
Η γυναίκα, μόλις ανορθώθηκε, «εδόξαζε τον Θεό». Ο Άγιος Βασίλειος σημειώνει σχετικά: «Η ευχαριστία είναι η επιβεβαίωση του θαύματος», δηλαδή, εκείνος που θεραπεύεται πραγματικά δεν κρατά την ευλογία για τον εαυτό του, αλλά την μετατρέπει σε δοξολογία. Η ευχαριστία είναι η αρχή της νέας ζωής.
Ο αρχισυνάγωγος δεν μπορεί να χαρεί το θαύμα. Η καρδιά του είναι σκυμμένη πιο πολύ από την γυναίκα. Ο Άγιος Χρυσόστομος σχολιάζει επ’ αυτού: «Τό πάθος τῆς φιλοπρωτίας τυφλώνει, τόν κενόν νοῦν ποιεῖ σκληρότερον τῶν λίθων». Βλέπει νόμο, όχι άνθρωπο. Βλέπει παράβαση, όχι πόνο. Βλέπει ημέρα, όχι σωτηρία.
Ο Χριστός τον ελέγχει ως «υποκριτή», γιατί η τήρηση του νόμου χωρίς αγάπη, γίνεται απανθρωπιά. Ο Άγιος Κύριλλος επεξηγεί: «Η αγάπη είναι η τελείωσις του νόμου. Όπου λείπει η αγάπη, ο νόμος γίνεται ιδία δικαίωση.» Το Σάββατο ήταν η «ανάπαυση». Ο Χριστός μεταφέρει την ανάπαυση αυτή στο σήμερα και δείχνει ότι η αληθινή ανάπαυση δεν είναι αργία, αλλά λύτρωση από τον διάβολο.
Ο Άγιος Αυγουστίνος λέγει: «Ανάπαυσις του Θεού είναι η απαλλαγή του ανθρώπου από το κακόν». Η θεραπεία του ανθρώπου είναι η πραγματική τήρηση του Σαββάτου.
Αδελφοί μου,
Ας αναλογιστούμε ότι στην θέση της συγκύπτουσας γυναίκας μπορεί να είμαστε κι εμείς, όταν η ζωή μάς δοκιμάζει, όταν η αμαρτία μάς βαραίνει, όταν οι έγνοιες μάς κάνουν να κοιτάμε μόνο τα γήινα και όταν η καρδιά μας δεν μπορεί να υψωθεί στον Θεό. Ο Χριστός μάς καλεί κοντά Του, μάς λύνει τα δεσμά, μάς αγγίζει με την χάρη Του και μάς ορθώνει.
Η Εκκλησία είναι το πνευματικό «πανδοχείο», όπου αυτή η θεραπεία συνεχίζεται, όπως λέει ο Άγιος Ιγνάτιος: «Ἡ Ἐκκλησία φάρμακον ἀθανασίας».
Ας παρακαλέσουμε, λοιπόν, τον Κύριο να μάς ελευθερώνει από κάθε πνευματική σύγκυψη, να μάς χαρίζει διάκριση, ώστε να βλέπουμε με αγάπη και όχι με σκληρότητα, να μάς ορθώνει από την αμαρτία και την απόγνωση, και με τις ευχές του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου σας, να μάς αξιώνει να Τον δοξάζουμε με αναστημένη καρδιά. Αμήν!
